Kinderen ontwikkelen zich volgens min of meer vaste lijnen. Iedere leeftijdsgroep heeft zijn eigen kenmerken en mogelijkheden. Als gevolg daarvan zijn er voor de spelleider aandachtspunten waarvan hij zich bij het begeleiden van de verschillende leeftijdsgroepen bewust dient te zijn. JongNL kent vijf leeftijdsgroepen die qua indeling zijn aangesloten bij de indeling zoals die in het onderwijs gebruikt wordt. Klik op een groep om direct meer te lezen over die leeftijdsgroep. Klik hier om meer te lezen over de 10 basisvaardigeheden voor het groep draaien.
|
groep 1 en 2 van het basisonderwijs |
boekje werken in leeftijdsgroepen
Onlangs is een boekje uitgegeven 'Werken in leeftijdsgroepen'. Een klein boekje boordevol informatie en begeleidingstips. Een Must Have voor iedereen die groepen met kinderen begeleidt. Klik hier om het boekje te downloaden of vraag een exemplaar aan bij het bureau van JongNL. Dit kan per mail naar This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it..
minioren
leeftijdskenmerken
Minioren (kleuters) vragen om een spel dat past bij hun leeftijd: een spel vol beweging en vol variatie, met korte opdrachtjes waarin ze hun fantasie en energie kwijt kunnen. De kleuter heeft al een beetje begrip van tijd. Hij kan goed rollen spelen. De motoriek wordt al wat fijner; kleuters kunnen werpen, vangen, tekenen, knippen, plakken en kralen rijgen. De kleuter is sterk op de mogelijkheden van het eigen lichaam gericht.
Belangrijk is dat je:
• voordoet wat je bedoelt;
• snel tot actie overgaat, geef niet te veel uitleg;
• volgens een vast programma werkt, volgens een vaste structuur en tijdig rust neemt.
Kleuters spelen voornamelijk alleen, samenspelen moeten ze nog leren. De kleuter ervaart zichzelf als het middelpunt van de hem omringende wereld, die nog niet veel verder reikt dan de straat en de weg van huis naar school. Hij kan zich nog moeilijk verplaatsen in de gevoelens van anderen. Het contact met leeftijdsgenootjes ontstaat door spel en is nog niet persoonsgericht. De kleuter voelt zich veilig bij de aanwezigheid van de volwassene.
begeleidingstips
• Benader kleuters spontaan en opgewekt, heb aandacht voor ze en wat ze vertellen
• Zorg dat je er als leiding altijd bent voor de kleuters en onderneem samen activiteiten.
• Wees je bewust van de belangrijke rol en voorbeeldfunctie die je als begeleider van deze leeftijdsgroep hebt.
• Stel duidelijke regels en hanteer deze consequent. Benoem deze regels vaak, zodat voor de kleuters duidelijk is wat wel en niet kan.
• Kleuters zijn nog niet te overtuigen met argumenten, als ze bijvoorbeeld ruzie hebben gemaakt. Ze kunnen moeilijk begrip op brengen. Wijs hen erop welke regels ze 'overtreden hebben' en wat daar het gevolg van is.
maxioren
leeftijdskenmerken
Zeven jaar worden betekent een omschakelpunt voor kinderen. Rond die tijd maken ze kennis met een heel andere wereld, waarin andere regels gelden. Ze gaan meer zelfstandig dingen doen, leren lezen, gaan meer samenwerken en zo meer. Een maxior speelt graag in een groep. Hij kan al beter logisch en systematisch denken. Een onderbouwer beweegt graag en veel, heeft actieve beweging en sport nodig als uitlaatklep voor zijn energie en levenslust. Zijn wereld is één en al spel en één en al nieuwsgierigheid. De spelmogelijkheden hiervoor zijn talrijk: sport en spel, erop uit trekken of de wereld ontdekken door middel van opdrachten.
De maxior heeft al meer vriendjes en vriendinnetjes, maar deze wisselen nog vaak. Hij wil graag opgenomen worden in de groep, wil populair zijn. Vriendschap berust vaak op nut. De maxior houdt nog niet zo veel rekening met de gevoelens van anderen. Voor buitenbeentjes is vaak weinig begrip. De volwassene is de vertrouwde achtergrond van zijn bestaan. Van hieruit kan de maxior de zich uitbreidende wereld aan. Hij is gevoelsmatig nog sterk te beïnvloeden.
begeleidingstips
• Laat de groep ervaren dat jij er bent als het nodig is, maar laat ze vrij om te ontdekken.
• Hanteer regels consequent, en herhaal regels en afspraken zo vaak als nodig is.
• Maak gebruik van het gegeven dat onderbouwers nog geen vaste vriendengroepen hebben: laat hen in wisselende groepjes spelen.
• Stimuleer de behulpzaamheid door ze kleine opdrachten te geven, hen verantwoordelijkheid te geven.
junioren
leeftijdskenmerken
Junioren zijn op zoek naar hun grenzen in de wereld om hen heen. Ze zoeken de grenzen van hun eigen kunnen op, willen uitgedaagd worden en meer leren. Ze hebben behoefte aan meer inhoud en achtergronden bij wat ze doen. Ze worden ook kritisch, nemen niets als vanzelfsprekend aan en vragen naar de redenen waarom. Ze zetten zich af tegen het gezag van hun ouders en mogelijk van docenten en leiding. Ze zoeken bevestiging bij vrienden. Vriendschappen worden hechter en vaster en de junior hoort steeds meer bij een vaste vriendengroep; hij ontwikkelt een sociale identiteit.
De oudere junioren ervaren grote veranderingen op lichamelijk gebied: een groeispurt in lengte en gewicht, de ontwikkeling van geslachtskenmerken, veranderend vet- en spierweefsel, versterking van spierkracht en uithoudingsvermogen. Meisjes hebben een groeispurt rond elf jaar, jongens rond 13 jaar. Er is sprake van paradoxale intimiteit: ze zijn geen kind meer, maar ook nog geen volwassene. Ze
moeten wennen aan hun nieuwe lichaam, en dat gaat niet altijd gelijk op met de snelheid waarmee hun lichaam verandert.Tussen bovenbouwers is er meer lichamelijk contact, maar als tegenovergestelde van teder en lief: stoeien, duwen, trekken, knijpen, vechten.
begeleidingstips
• Betrek junioren bij de organisatie. Geef hen gelegenheid hun kritiek te uiten. Zo leren ze dat ze, mits ze met passende argumenten komen, een bijdrage kunnen leveren.
• Geef hen eigen verantwoordelijkheid.
• Organiseer activiteiten waarbij junioren mogen laten zien wat ze kunnen: toneel, dans, muziek, trucs, enzovoort.
• In een klein groepje komt de junior beter tot zijn recht. Dat kleine groepje is voor hem belangrijk, voor de sociale contacten en de gelegenheid tot samenwerken, overleg en kletsen.
• Organiseer teamspelen en groepsspelen, wissel de groepssamenstellingen, maar hou daarbij wel de persoonlijke veiligheid van de bovenbouwers in het oog.
• Heb oog voor pesterijen. Vriendschappen ontstaan en daarbij kan het voorkomen dat er kinderen 'buiten' de groep vallen. Let daarop bij het opdelen van de groep en zorg ervoor dat alle kinderen zich veilig kunnen voelen.
senioren
leeftijdskenmerken
Grote tegenstrijdigheden in het gevoel beheersen deze periode. Op het punt van eigenwaarde zijn tieners heel kwetsbaar. Kritiek wordt gauw negatief opgevat. Ze zijn koppig, strijdlustig en verdedigen hun standpunt. Conflicten en botsingen horen bij deze levensfase. Later leren ze om te nuanceren en te beargumenteren, in plaats van stelling te nemen. Na de vorming van de sociale identiteit voelt de tiener (senior) zich veilig genoeg om een eigen identiteit vast te stellen, meer individueel en door te experimenteren.
Het contact met leeftijdsgenoten blijft heel belangrijk. Ze willen graag de 'alledaagse' sleur ontduiken. Gezelligheid en helemaal jezelf kunnen zijn, is belangrijk. Ze hebben veel behoefte aan het samen zijn in een groep, de eenheid ervan en de sfeer. Veel verschillende types, maar toch één groep.
begeleidingstips
• Tieners moeten de gelegenheid krijgen zichzelf te zijn.
• Het is belangrijk dat de begeleiding zich oprecht verdiept in de wereld van de tieners, met hen praat en hen ondersteunt in het nuanceren en beargumenteren.
• Behandel de groepsleden zoals je zelf behandeld wil worden, zeker niet als een kind.
• Leiding wordt bij de tieners begeleiding.
• Geef hen regelmatig een compliment, zeker voor zaken die ze zelf voor elkaar hebben gekregen.
16-plussers
leeftijdskenmerken
De 16-plusser heeft een plaats in de maatschappij ingenomen en er wordt van hen een bepaalde verantwoordelijkheid verwacht. De 16-plusser kan dit verantwoordelijkheidsgevoel wel aan, maar het oefent een bepaalde druk uit. De 16-plusser is steeds minder opstandig en denkt graag mee. Door die houding wordt de verhouding tussen lid en leider steeds meer gelijk.
begeleidingstips
• De 16-plusser denkt graag mee.
• Geef de 16-plusser de ruimte om eens mee te draaien als 'hulp'- of aspirant-leider. De 16-plussers zijn immers de nieuwe generatie leiding. Bereid ze daarop voor.